Çekingenlik

Çekingen Çocugun Tanimlanmasi

Bu çocuklar yasitlari ile iliski kurmada zorlanirlar, arkadaslari ile birlikte olmaktansa yalniz kalmayi tercih ederler, yasitlarindan çekinirler, bazi hallerde kendilerinden küçüklerle bir araya gelirler. Birisi onlara çok yaklasirsa ondan uzaklasmak suretiyle tepkide bulunurlar. Annelerinin yanindan ayrilmazlar hatta babalariyla ya da büyükanneleriyle yalniz kalmaktan kaçinirlar. Annelerinden ayrildiklarinda ilk tepkileri aglama olur. Kendilerini sözlü olarak ifade etmekten çekinirler, kendilerine soru soruldugunda bazen cevaplandirmaktan kaçinirlar, baslarini öne egerler, nadir hallerde de göz veya bas hareketi ile cevaplandirmakla yetinirler. Çogunlukla güvensiz ve huzursuz çocuklardir. Arastirma bulgularina göre bazilarinda saldirganlik duygulari görülebilir. Çekingen çocuklar okul ortami veya arkadas grubu içinde olduklarinda oyuna katilmak isteseler de kendilerinde bu cesareti bulamazlar. Mutlaka birisi onlari elinden tutup oyuna sokmalidir, oyuna girdikten sonra da mutlu olduklari dikkati çeker. Çekingen çocuklar ayni zamanda onlardan ne bekledigini veya yeni bir durumu nasil ele alacaklarini bilmediklerinde, özellikle yeni bir is karsisinda kaldiklarinda normalin üstünde bir huzursuzluk gösterirler. Örnegin doktorlarin çocuklari muayene etmeye gelecegi söylediginde çekingen çocuklar aglamaya baslarlar, okuldan kaçmaya çalisirlar. Çekingen çocuklarin çogunun sinifta sevdikleri bir yer vardir. Bu yer genellikle faaliyetlerden, kalabaliktan uzak ve rahatça oturabilecekleri bir minder üstü veya düz bir yerdir. Burada olup biten seylerin çoguna karsi ilgisiz ve bir çogundan habersizdirler. Onlarin çok az seye karsi ilgi gösterdikleri ve kendilerini rahatlatmak için sik sik parmak emdikleri, ileri geri sallandiklari, mastürbasyon yaptiklari veya kendi saçlarini ve kulaklarini çektikleri görülür.

Çekingenligin Nedenleri :

Çocugun kendisi bir seyler yapmak ister ve bunu Çevrenin etkileri olmasi. basaramazsa çekingen olur ya da bir ise baslamadan önce basarisizlik korkusu Çocuklarin söylediklerine aldiris edilmemesi, hissederse çekingen olur. Çocuktan yasi ve kapasitesi disinda davranislar fikrinin sürekli elestirilmesi çocugun çabasina karsi tepkisiz kalmak, onu hiçbir sekilde beklemek yüreklendirmemek çekingenligin nedenlerindendir.

ÇEKINGEN ÇOCUGUN SOSYALLESTIRILMESI

Öncelikle annelerinden kopmalarina yardim etmek,sonra bir arkadasla birlikte olmalarina firsat vermek, daha sonrada bir arkadas grubu ya da faaliyet grubuna girmelerini saglamak gerekir. Basarili ve mutlu olacaklari bir alanin kesfedilmesi onlari huzurlu kilar.

ÇEekingen Çocugun Çekingenliginin Giderilmesinde Ögretmene Ve Okula Düsen Görevler:

Çocugu ilk çikmakta güçlük çekecegini kabullenmeli ve sabirli olmalidir. günden faaliyete katilmamasi için zorlamamalidir, hoslandigi faaliyetleri bir Zaman zaman bir kösede yalniz süre karsidan izlemesine izin verilmelidir. Öncelikle ögretmen kendisi çocukla diyalog oynamasina izin verilmelidir. Çocugun kurmali sonra tek arkadasla diyalog kurmasi saglanmalidir. Çekingenlikten kurtulabilecegi su, çekingenliginin sebebi arastirilmalidir. Yaratici kum, kil, çamur, boya gibi malzemeleri kullanmaya tesvik edilmelidir.

Dramatik oyunda rahatlamasi saglanmalidir. Faaliyetlere yönlendirilmelidir. Çocuk en ufak bir basarisinda Çocuga basari ve desarj alanlari bulunmalidir. Düzenlenmis faaliyetler esnasinda ögretmen tarafindan yüreklendirilmeli. çekingen çocuk için ne yapilabilir? Çocuktaki çekingenligin çok degisik sebepleri vardir ve problemin kaynagi, çocukla nasil bir çalisma yapilacagini etkiler. Çekingen çocuklarin çogu sizin onunla ufak ilgilenmenizle açilip konusmaya baslarlar. Sinifinizda nasil bir davranis istedigini bilen ama isbirligi yapmak istemeyen çekingen bir çocuk bulunabilir. Bu çocuk yeni faaliyetlere baslamaktan korkan ve bundan dolayi sizden fazladan tesvik isteyen bir çekingen çocuk bulunabilir. Böyle bir çocugun herhangi ufak bir gayretinden dolayi aferin diyerek veya oksayarak takdir ediniz. Isinde ufakta olsa bazi Halka basarilar elde ettikten sonra isbirligi yapmak ona daha kolay gelir. Seklinde çalisma esnasinda çekingen çocuk için ne yapilabilir?

Halka seklinde çalismaya katilmasi için çocuga baski yapmak iyi degildir. Bu çocuklara karsi yavas ve onlardan az is isteme seklindeki bir yaklasim genellikle daha çok etkilidir. Çocuga yapilanlari seyretmesi konusulanlari dinlemesi için izin verilmelidir. Çocugun ilk iletisim tesebbüsüne dikkat edilmelidir. Çocugun istegine veya sorusuna hemen cevap verilmeli ama bu onu susturacak sekilde bir cevap olmamalidir. Çocugun kendine karsi güveni arttikça grup çalismasina daha Ögretim esnasinda çekingen çocuk için ne yapilabilir? istekli olacaktir. Bireysel dikkat gösterilir ve bireysel talimat verilirse çekingen çocuk verilen isi en iyi sekilde yapabilir. Bununla beraber çekingen çocuk baskalarinin kendisine yaklasmaktan huzursuzluk duydugu için ona yaklasmak zor olabilir. Bunu için siz çocugun isine karismayan onu sakinlestiren biri olarak görülmelisiniz. Çocugun dili gelismemis olabileceginden, yavas ve açik konusmaya, istenilen sekilde hareket etmeye çalismalisiniz. Çocuk sizinle göz göze gelmekten çekinebilir ve sorulariniza cevap vermeyi reddedebilir. Eger çocuk sorulariniza cevap vermeyi reddetmeye devam ederse çocugun sevebilecegi baska bir faaliyet bulmaya çalismalisiniz.

Eger çocuga sevebilecegi baska bir faaliyet bulamazsaniz çocugun oturup digerlerini seyretmesine izin verilmeli ya da istedigi zaman oynayabilecekleri oyuncaklari ve kullanabilecegi malzemeleri yanina koymalisiniz. Devamli ilgi veya kontrol çocugu daha çok çekingen yapabilir. Disarida oyun esnasinda çekingen çocuk için ne yapilabilir? Disarida oynanan oyunlar çocuklarin: Sosyal becerilerinin, akranlari arasinda etkilesimin, anlama becerilerinin gelismesine yardimci olur. Çekingen çocuk oyun yerinde özel bir dikkati gerektirir. Bu durumda çocugu birkaç basit faaliyet içine sokmayi denemelisiniz. Bu çabaniz uzunca bir süre alabilir. Çocukta birkaç beceri elde ettikten sonra faaliyetleri diger becerileri de içine alarak genislete bilirsiniz.

En iyi tutum isbirligi yapmasi için çocuga baski yapmamaktir. Sadece faaliyeti seyretmesi ve anlamasi için zaman ayirmalidir. Çocuk konuya karsi ilgi göstermeye basladigi zaman bireysel talimat verilerek çocukla ilgilenmeye baslanmalidir. Bu ilgilenme yerini yavas yavas çocugun diger çocuklarla yapacagi etkilesime birakilmalidir. Çekingen çocugun diger çocuklarla yapacagi etkilesimin sözle olacagi beklenmemelidir. Ancak siz ona talimat vermeli, düzenli konusmalar yapilmalisiniz.

(Rolünü begendin mi, tekrar oynamak Serbest oyun esnasinda çekingen çocuk için ne yapilabilir: ister misin? ) Serbest oyun çocuklarin; sosyal becerilerinin, bagimsiz çalisma faaliyetlerinin, hayal kurma becerilerinin, kas becerilerinin gelismesine yardimci olur. Serbest oyun faaliyetleri: Su, kum masasi, bloklar ve resimli kartlarla yapilabilir. Serbest oyun çekingen çocuk için çok degerli bir faaliyettir. Bu faaliyette çocugun diger çocuklarin oyunlarini seyretmesi onlarla etkilesimde bulunmasi serbesttir.

Çocugu gözlemek çocugun ilgilerini ögrenmeye yardim eder. Ögrenince çocuga zevk alabilecegini düsündügünüz birkaç oyun ögretebilirsiniz. Akranlari ile acele iliski kurmasi için çocuk sikistirilmalidir. Çocuk arkadaslarinin yaninda onlarla açikça görülen bir iliski kurmadan benzer faaliyetlerde bulunursa, çocugun onlarla gerçek bir etkilesim için ilk adimi attigini Beslenme esnasinda çekingen çocuk için ne yapilabilir: Yemek bilmelisiniz. çocuklarin, yiyecekler hakkinda genel bilgilerin, konusma ve dil becerilerinin, isbirligi ve paylasma becerilerinin gelismesine yardim eder. Çekingen çocuk bazi hallerde bir grupla yemek yemede rahat olamaya bilir. Yemek yemeyi reddedebilir. Arkadaslarinin yemegi kendilerine uzatmasi isteklerini duymazdan gelebilirler. Böyle çocuga belirli zamanlarda yemek verebilirsiniz ama asla yemek yemesi için Müzik ve resim zorlamamalisiniz. Sessizce seyretmesine izin vermelisiniz. çalismasinda çekingen çocuk için ne yapilabilir: Müzik, çocuklara dinlenme becerileri , ritim duygusunu, talimatlari izleme kabiliyetlerini gelistirme firsati verir. Resim faaliyetleri çocuklara görerek ögrenme, ince kaslarini gelistirme firsatini verir.

Bazi küçük çocuklarin resim ve müzik faaliyetlerine pek yatkinliklari yoktur. Fakat onlari çekici bulurlar. Bu faaliyetleri bir süre izledikten sonra huzursuz bir çocuk kendi istegiyle faaliyete katilabilir. Bu durumda çocugun faaliyete katilmasi için sikilmadan kibarca tesvik Hikaye saatinde çekingen çocuk için ne edebilirsiniz, baskidan sakinilmalidir. yapilabilir: Çekingen bir çocugun dille arasi pek iyi olmadigindan okumanin açik olmasi ve kelimelerin net olarak söylenmesi gerekir. Konu hakkinda sorulacak sorularda bu çocuk en sona birakilmalidir. Ayrica sorular evet veya hayir diyecek sekilde sorulmalidir. Çocuk sorulara cevap verirse hikayeyi dinlerken dikkat etmis oldugu anlasilir. Eger çocugun dilinde bir bozukluk varsa hikayeyi Dinlenme zamaninda çekingen çocuk için ne resimlerle anlatmasi istenmelidir. yapilabilir: Dinlenme zamaninda çocuklar sakinlesir. Dinlenme zamani çocugun en çok sevdigi faaliyettir. Çünkü dinlenme zamani sessiz ve etkilesim olmayan bir zamanindir. Dinlenme zamaninda çekingen çocugun en büyük problemi sürenin bitecegi yeni bir faaliyetin baslayacagi korkusudur. Diger çocuklar uyandirilmadan çekingen çocuk uyandirilmalidir, pasif etkilesimi olmayan islere baslatilmalidir. (Battaniyeleri katlama, resim albümüne bakma vb.) Çocuk, Çekingen Kisi·rahatladikça günün geriye kalan kismi daha çekici gibi görülür. Kendini inkar eder. Duygularina karsi dürüst degildir. Istedigi amaçlara ulasamaz. Baskalarinin kendi adina seçim yapmasina izin verir. Öfke duyar, Güvenden Kisi Duygularini tanir. Dürüstçe duygularini ifade eder. kaygilidir. Saldirgan Istedigi amaca ulasir. Kendi adina seçim yapar. Kendine güvenlidir. Kisi Baskalarini kirarak hiçe sayarak kendini gelistirmeye çalisir. Duygularini tanimaz. Istedigi amaçlara baskalarini kirarak ulasir. Baskalari adina seçim yapar. Kendini hakli ve üstün görür.

ÇEKINGEN ÇOCUGUN GÖSTERDIGI TIPIK ÖZELLIKLER

Karalama Becerileri: Çekingen çocuklarin çogu yasi geldiginde gerekli ÖZELLIKLER becerileri kazanirlar ve el mahareti gerektiren isleri yapmayi ögrenirler. Bu çocuklarin çekingenlikleri, bilgi ve becerilerini uygulamaya koymalarini zorlastirmaktadir. Çekingen çocuklarinin çogunun kelimelerle ve yaparak ifade edebildiklerinden daha çogunu bildiklerini ve daha çok sey yapabileceklerini kabul etmek hatali degildir.

Çekingen çocuklarin çogu, birinci derecede baskalarinin çalismalarini güvenli bir mesafeden seyrederek ögrenirler. Onlar genellikle grup faaliyetlerine katilmazlar. Yeni faaliyetlere geçmeleri ve malzeme kullanmalari sinirlidir. Malzeme kullanmadaki çekingenlikleri kabiliyetsizliklerinden ziyade, korkudan ve kendilerine güvensizliklerinden ileri gelmektedir. Mesela, okul öncesi çekingen çocuklarin çogu, bir tek pastel kalem alsalar ve onunla kagidin kösesini zoraki görülür. Bir isaret yapsalar bile degisik renkleri tanirlar, bilirler. Çogu kez onlar normal el becerilerine sahiptirler. Ancak, ögretmen ipin sonuna bir dügüm atarak dizdiginiz boncuklar çikmasin deyince kadar ayni boncugu tekrar tekrar ipe geçirirler ve boncukta düser. Bu çocuklar sevgiyle desteklenirse, kendilerine güven gelip yeni islerde ustalasabilirler. Her hangi bir isi yapmayi inatla reddettiklerinde, sizden bu durumu iyilikle karsilamanizi umarlar. Ve bu onlari sevindirir.

Böyle karsilandiklari takdirde Sizin vereceginiz destekle bir çok faaliyetleri tekrara yapmayi denerler. Mesela, diger çocuklarin yaninda onlarin ise tesvik etmeniz, cesaretlendirmeniz diger çocuklarla beraber çivileri tahtadaki deliklere takma faaliyetine katilmalarini saglayabilir. Ama bu çocuklar, parmaklari ile resim boyayan diger çocuklari günlerce seyretmis olmalarina ragmen parmaklari ile resim yapmayi reddederler.

Gruba katilmalari istenince baslarini saklayabilirler veya hiç bir sey söylemeden geri dönüverirler. Eger böyle bir çocuga boyama masasina otur derseniz, itiraz etmeden oturabilir. Ancak ellerini sikica masanin altina sokar ve çikarmaz. Böyle bir çocuk belki yapilanlari sessizce seyrederek Hareket Becerileri: Testlerin, çekingen çocuklarin kaba ve ögrenebilirler. Ince hareket gelisimlerinin yaslarina göre uygun oldugunu göstermesine ragmen bu çocuklarin çogu mümkün oldugunca az ve yavas hareket ederler. Bir kisim çekingen çocuklar ise uzun bir süre hareketsiz otururlar. Veya vücutlarinin bazi kisimlarini hareket ettirirken kalan kisimlarini hareketsiz,kimildatmadan tutarlar. Örnegin, oyuncaklarla oynamak için ellerini kullanabilir ama ayni yerde kimildamadan otururlar.

Vücutlarini kullandiklari zaman, hareketleri yalpalama seklinde,zayif ve oldukça sinirlidir. Koordinasyonlari zayif gibi görünür. Bir çok çekingen çocuk bükülüp bir sandalyeye veya yere kalçasi üstüne, sanki kemikleri lastikmis gibi yigili verir. Bu çocuklar ayni zaman da kendilerini rahatlatmak için vücutlarini kullanirlar. Parmak emme, saçlarini kivirma ve sallama gibi davranislar sergilerler. Bu çocuklara kendi kendilerine güven duygusu kazandirdikça, çekingenliklerinin üstesinden gelmelerine yardim Konusma Ve dil edilmis olur ve vücut hareketleri de bir hayli normallesir. Becerileri Bir çok çekingen çocuk dili anlar ve oldukça da iyi konusur. Ancak bu çocuklar okul öncesinde hiç konusmaz veya çok seyrek konusurlar. Onlar hazlarini yüzlerinde ufak bir gülümseme ile, üzüntülerini de hiçkirarak veya hafif sesle aglayarak belli ederler. Konusmalari isitilmesi zor fisiltilar gibi bir sesle olur. Sinifta isteklerini çok yavas bir sesle ifade ettiklerinden onlarin bu iletisim girisimleri kaybolur gider. Isteklerine herhangi bir cevap alamadiklari zaman isi tamamen birakiverirler. Konusma ve konusturulma çekingen çocuklari çok rahatsiz eder görünmektedir. Bir istege karsi çogu kez yüzünü baska yöne çevirerek veya taslasmis bir yüzle, yerinde sessizce oturarak reaksiyonda bulunurlar. Diger çocuklar sizin çekingen çocukla konuya girisiminizi veya gayretinizi görürlerse bu çocukla iletisim kurma girisimlerini devam ettirirler. Aksi takdirde onlarda konusmayi keserler. Bu çocuklar sinirli ve çekingen davranislariyla, yalnizlik, korku izole edilme duygularini anlatirlar. Ama onlarin digerlerini dikkatle gözlemeleri ve çekinerek taklit etmeleri diger çocuklar gibi olma, onlara benzeme his ve arzularinin kuvvetli bir isaretidir. Bazen onlar yalvaran bakislari ile veya size sarilarak, gruba katilma ve Benlik Kavrami Ve

Sosyal Beceriler: Güvenceye olan ihtiyaçlarini bildirirler. Çekingen çocuklarin çogu kendileri hakkinda olumsuz düsünceye sahiptirler ve onlarin kabiliyetleri bir çok isi basariya ulastiracak güçte degildir. Mesela, Anita boncuklari ipe düzerek pek çok taki yapmis olmasina ragmen daima “ben çok aptalim. Bu boncuklarin hepsini ipe düzebilecegimi zannetmiyorum.”diyerek ise baslar. Çekingen çocuklar kendileri hakkinda olumsuz duygular içinde olduklarindan, gruptan uzaklasip kendi kisisel kabuklarina çekilmekten baska bir sey yapamamaktadirlar. Onlar yanlis bir is, hareket yapmaktansa hiç bir sey yapmamayi tercih etmekte veya hiçbir iddia ve kesinlik tanimayan faaliyetlerde bulunmaktadirlar. Onlar herhangi iyi bir sey yapmada, kendi kendilerine güvenmediklerinden, bir faaliyette bulunmaktan ya çekinirler ya da digerlerini büyük bir dikkatle taklit ederler. Onlarin rahatsizliklari çevrelerindeki diger çocuklardan gelmektedir. Çevredeki çocuklara tepkide bulunmalari, onlarla iliski kurmamalari bu durumun açik bir delilidir. Mesela, diger çocuklar onlara oyun oynamayi teklif ettikleri de kaçabilirler,sorulari cevaplamayi reddedebilirler veya etraflarinda olup bitenleri görmezlikten gelirler. Ama onlari tesvike, övgüye büyük ihtiyaçlari vardir. Tesvik onlarin çalisma azmini kuvvetlendirir, tesebbüslerini devam ettirir veya en azindan isi yapar gibi görünmelerini saglar. Problemle ilgilenmede ve ugrasmada oldukça beceriksiz olduklarindan problemli islerden çekinirler. Onlar oyuncaklarla bir çabaya girmeden onlari hareketsiz taslasmis heykel gibi sessizce seyrederler.

Çekingen çocuklar digerlerinin varligindan kolay kolay huzur duymazlar. Onlar ancak birbirlerini sallayarak, birbirleriyle alay ederek, sürtünerek rahatlarlar. Bu çocuklarin bazilari baskalarina karsi gösteremedikleri kizginliklarini kendilerine, kendi esyalarina çevirirler. Bu duygularini da kendilerini yerlere atarak, kagit ve defterlerini yirtarak,oyuncaklarini parçalayarak veya kendilerini bazi seylerden mahrum ederek ifade ederler. Istenilen bir isi dogru zamanda ve dogru bir sekilde yapamadiklari duygusu içinde olan çekingen çocuklar, diger çocuklarla iliski kurmaz ve oyun oynamazlar. Bu duygu içinde olan çocuk, kendi etrafinda kendini koruyan pasiviteye dayanan bir kabuk olusturur. Bununla beraber ürkek ve duygulu olan çekingen çocuklar etraflarinda olup bitenden haberdardirlar. Çekingen çocuklarin çogu, diger çocuklarin ve yetiskinlerin çok dikkatli izleyicisidirler. Onlar göz ucuyla olup bitenleri gözlerler. Ama kendilerine bakildigini anlar anlamaz çabucak gözlerini çevirirler. Oyunlarinda, diger çocuklarda gördükleri hareketleri taklit ederek kullanirlar. Bazen sert kuvvetli hareketlerle itiraz ederek, bagirma çagirma hariç, tüm faaliyetleri taklit ederler. Çekingen çocuklar çogu kez ,diger çocuklarla iyi iliskiler kurmak, iyi geçinmek için hiçbir çaba sarf etmezler. Bazen digerleri tarafindan oyuna çagrildiklarinda, onlara karsi arkalarini dönerler. Bazen de diger çocuklarin varligini oldukça farkinda gibi görünürler ve oyuna alinmak istedikleri zaman onlari rahatsiz ederler. Bazen de onlara fisiltiyla kötü sözler söyleyip kosup uzaklasirlar. Bu davranislar içinde olan çocuklarin diger çocuklarla arkadaslik kurmasi ve gelistirmesi çok zordur. Çekingen çocuklarin çogu, izole edildiklerini ve grup disi birakildiklarini sezerler ve bundan çok korkarlar. Bu çocuklar ayni zamanda önemli kisilerden ayri tutulmalarindan dehset duyarlar. Bu durum özellikle anaokuluna giden çocuklar için çok geçerlidir. Bu durumda olan bir çocuk, ana-babasina sarilip ayrilmaya bilir, oturup hiçkirarak aglayabilir. Böyle bir çocugun anaokuluna intikabi uzun zaman alabilir. Böyle çocuklarin size ve diger çocuklara açilip yaklasmalari için onlara ara sira gülümseyerek, faaliyetlerine ilgi göstermek veya isinde zorluk çektigini görünce “sana yardim edeyim” diyerek ilgilenmek gibi alacaginiz küçük tedbirlerle normallesmeleri haftalar, hatta aylar alabilir.