Rehberlik ve psikolojik danışmanın birincil işlevi, “kişinin kendini tanımasına yardım etmek”tir. Kişiye kendini tanıtmak için, onun bedensel, devimsel ve bilişsel yeteneklerinin, ilgilerinin, değer yargılarının, tutum ve davranışlarının, yaşamdan beklediklerinin, hoşlandığı ve hoşlanmadığı varlık, olay ve olguların bilinmesi gerekir.
Kişiye kendini tanıtma işi;
a- Dıştan değerlendirici çalışmalar;
b- “Kişiye kendini, kendi gözü ile tanıtıcı çalışmalar” olmak üzere 2 yolla yapılmaya çalışılmaktadır.
Dıştan değerlendirme; gözlem, anket, test gibi teknik ve araçlar kullanılarak; kişiye kendini, kendi gözüyle tanıtıcı çalışmalar ise psikolojik danışma, otobiyografi (özgeçmiş) gibi tekniklerden yararlanılarak yapılmaktadır.
Bu uygulamalardan elde edilen bulguların özetleri, ikili görüşmelerle öğrenciye iletilmektedir. Bu bilgilerden gizli kalması gerekmeyenler, öğrenci kişisel dosyasına işlenerek, öğrencinin eğitiminden sorumlu olanların bilgisine sunulmaktadır.
Rehberlik ve psikolojik danışmanın ikincil işlevi ise; bilgi verme, yerleştirme ve izleme hizmetlerini yerine getirmektir.
“Bilgi verme” ile kişinin, kişisel-toplumsal uyumuna yardım edilmektedir. Kişi verimli çalışma ve tam öğrenme yolları; kişilik gelişim kuralları; yetenek ve ilgilere göre program, okul ve meslek seçme; burs, kredi ve yurt olanakları vb. konularda bilgilenme gereğini duymaktadır.
“Yerleştirme” denince, rehberlik ve psikolojik danışma aracılığıyla bir okula, bir programa ya da bir mesleğe girmek üzere kararlar alabilmesi ve aldığı kararları uygulayabilmesi için kişiye yardım etme, gerekli olanakları sağlama gibi işlevler anlaşılmaktadır.
“İzleme” hizmetlerini ise; kişinin aldığı kararların sonuçlarını değerlendirmeye yönelik rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri oluşturmaktadır.